نقد و بررسی فیلم Doctor Sleep: دنیای ایکس من استفن کینگ با مقدار کمی The Shining

اخبار هنری : قبل از تماشای Doctor Sleep «دکتر اسلیپ» تعجب کردم که چرا استودیوی برادران وارنر این فیلم را قبل از هالووین اکران نکرد. کاملا منطقی بود که دنباله یکی از بهترین فیلم‌های ژانر وحشت در زمانی منتشر شود که همه مردم به دنبال فیلم‌های ترسناک هستند. اما پس از تماشای فیلم این تصمیم استودیو به نظرم منطقی آمد چون اقتباس مایک فلنگن (Mike Flanagan) از رمان استفن کینگ (Stephen King) واقعا یک فیلم ترسناک نیست. این فیلم عناصر ترسناکی دارد، اما بیشتر شبیه یک داستان ابرقهرمانی عالی است که در آن مردم با قابلیت‌های خاص از این ویژگی برای محافظت از دیگران یا تسلط پیدا کردن بر آن‌ها استفاده می‌کنند. این داستان خیلی شبیه X-Men «مردان ایکس» است و این نکته جالبی برای من بود. با این حال فیلم گاه و بیگاه به این نکته اشاره می‌کند که چطور بزرگترها از زندگی و احساسات کوچکترها سوء استفاده می‌کنند. بررسی این نکته بهترین لحظات Doctor Sleep را رقم زده، اما وقتی فیلم وارد دنیای جنگ بین این افراد با قابلیت خاص می‌شود، اصلا نمی‌تواند در حد و اندازه فیلم قبلی خودش یعنی The Shining «درخشش» ظاهر شود.

دنی تورنس پس از جان سالم به در بردن از وقایع The Shining حالا به دنی آسیب‌دیده و الکلی (با بازی ایوان مک‌گرگور (Ewan McGregor)) تبدیل شده است. دن پس از کمک گرفتن از بیلی فریمن مهربان (با بازی کلیف کرتیس (Cliff Curtis)) هوشیاری و آرامش خودش را در کمک کردن به بیماران بدون درمان برای داشتن یک مرگ آرامش‌بخش پیدا می‌کند. اما آرامش دنی وقتی به هم می‌خورد که دختری به نام آبرا استون (با بازی کایلی کوران (Kyleigh Curran)) که مثل او قابلیت خاصی دارد از او کمک می‌خواهد. آبرا و بچه‌های شبیه او توسط گروهی شرور به نام True Knot به رهبری رُز (با بازی ربکا فرگوسن (Rebecca Ferguson)) ردیابی می‌شوند. این گروه با استفاده از درخشش نیروی زندگی را از مردم می‌گیرند تا طول عمر خود را بیشتر کنند. دن باید با مشکلات خودش کنار بیاید تا در شکست True Knot به آبرا کمک کند.

جنگ بین افرادی با قابلیت خاص در مقابل افرادی دیگر با قابلیت‌ خاص که بیشتر مدت زمان Doctor Sleep را تشکیل داده جالب است. فلنگن فکر کرده این جذابیت خاصی برای بیننده دارد چون داستانش را این‌طور شروع می‌کند که True Knot یک دختر جوان را که تهدیدی برای آن‌هاست از بین می‌برند. تماشای این نبردهای ذهنی واقعا جذاب است، مخصوصا وقتی با شخصیت‌های قدرتمندی مثل رُز و آبرا طرف هستیم. نبرد بین خوب و بد همیشه سرگرم کننده است، مخصوصا وقتی فلنگن آن را اداره کند.

قبلا هیچکدام از آثار فلنگن را ندیده بودم اما تعریف‌های زیادی درباره The Haunting of Hill House «تسخیرشدگی عمارت هیل» و Oculus «آکیولوس»‌ شنیده بودم. او در اینجا هم با تصاویر خیالی که نشان می‌دهند او قصد کپی کردن از اثر استنلی کوبریک (Stanley Kubrick) را ندارد خودش را اثبات کرده و به جای آن می‌خواهد فیلم محصول ۱۹۸۰ را به رسمیت بشناسد تا اینکه تقلیدی مسخره از آن انجام دهد. فلنگن در اینجا دنیای مخصوص خودش را خلق کرده در حالی که روی خط باریکی بین فیلم کوبریک (که کینگ اصلا از آن خوشش نمی‌آید) و رمان استفن کینگ حرکت می‌کند. در حالی که فیلم کوبریک بیشتر درباره تقاطع خشونت و دیوانگی است، تاکید فلنگن روی این است که سوء استفاده کردن از دیگران چطور شخصیت ما را شکل می‌دهد و نسل‌های مختلف چقدر به یکدیگر مدیون هستند.

مشکل اینجاست که بررسی آسیب‌های بین نسلی هرگز به بهترین شکل بیان نمی‌شود. این قضیه در فیلم قابل لمس است و در کارهای گروه True Knot که برای طولانی کردن عمر خودشان بچه‌ها را می‌کشند کاملا آشکار است، اما کشش احساسی داستان باید در آسیب شخصی دن باشد و Doctor Sleep در رسیدن به این نقطه موفق عمل نمی‌کند. به نظر می‌آید فلنگن قصد داشته داستان‌های زیادی را پوشش دهد و در حالی که گروه بازیگران فرصت خوبی برای خودنمایی دارند، اما آسیب شخصی دن نیروی محرک داستان نیست. رنج‌هایی که او در بچگی پشت سر گذاشت و رابطه‌اش با پدرش منجر به برخی از بهترین صحنه‌های فیلم می‌شوند، اما این لحظات با نبرد ذهنی دیگر شخصیت‌ها ارتباط منسجمی پیدا نمی‌کنند.

به هر حال خوشحالم که فلنگن اجازه نداده The Shining تاثیر زیادی روی فیلم او داشته باشد. البته اشارات جالبی به آن فیلم در اینجا وجود دارد که حس نوستالژی مخاطب را برمی‌انگیزد، اما فلنگن خیلی خوب به Doctor Sleep اجازه داده اثری کاملا مجزا باشد نه اینکه فقط بخواهد خودش را از زیر سایه سنگین اثر کلاسیک کوبریک بیرون بکشد. به جای آن فلنگن The Shining را به عنوان اثری که همه آن را می‌شناسیم در نظر گرفته و از آن برای قدرت بخشیدن به داستان سرگذشت دن و ارتباطش با آبرا استفاده می‌کند. این رویکرد باعث شده Doctor Sleep یک دنباله هوشمندانه باشد که خیلی خوب بارهایی که روی دوشش قرار گرفته را به یک دارایی باارزش تبدیل کرده است.

Doctor Sleep از آن دست فیلم‌هایی است که آن‌قدر کارش را خوب انجام می‌دهد که خیلی نمی‌توان به مشکلاتش ایراد گرفت. فلنگن یک فیلم خیلی جالب ساخته که از اشارات ترسناک برای تقویت داستان و خطراتش استفاده می‌کند. تمام گروه بازیگران فوق‌العاده هستند، مخصوصا فرگوسن که می‌تواند لقب بهترین شرور امسال را از آن خودش کند. اما نکته قابل تحسین این است که فیلم توانسته پلی بین کتاب‌ها و فیلم ۱۹۸۰ ایجاد کند تا طرفداران هردوی آن‌ها از آن راضی باشند. این فیلم شاید به خوبی فیلم کوبریک نباشد، اما تلاش هم نمی‌کند به آن خوبی باشد. به جای آن توانسته وحشت‌های خاص خودش را خلق کرده و آن‌ها را به شکل آسیب‌های بین نسلی که با قدرت‌های ابرقهرمانی قابل حل شدن هستند نشان دهد.

آریا مووی