اخبار هنری : پناهگاه فیلمی محصول سال 2019 و کار مشترک سینمای فرانسه،اسرائیل و آلمان به کارگردانی ناداو لیپید اسرائیلی که در جشنواره فیلم برلین اکران و برنده جایزه ویژه هیئت داوران شده.داستان فیلم راجب جوانی اسرائیلی و حدودا 30 ساله بنام یوآف است که از کشورش بسوی فرانسه فرار کرده و در صدد عوض کردن ملیت خود است…شاید اولین سوالی که بعد از پایان فیلم به ذهنم آمد این بود که چطور جشنواره فیلم برلین اعتبار خود و جایزه خود را به این فیلم بخشیده است.فیلمی ابدا سینما نیست.زیرا نه خبری از شخصیت پردازی نمودار شده و و نه انسجام پیرنگی است.
تمام فیلم پر از استعاره های سیاسی و فرامتن ها بوده که فیلم را به فیلم_مقاله تبدیل کرده است.زیرا حداقل در مدیوم ابژکتیو تاثیر گذاری بیشتری وجود داره تا خط و قلم.
اما اگر بخواهیم فیلم را در دسته آثار آوانگارد اونم از کارگردانی بنام لیپید ببینیم.اثر اثره جدی و تلنگر زننده ای است.فیلم در همان پلان اول خود و دوربین (بشدت) روی دست سعی در سمپات کردن مخاطب با شخصیت اصلی فیلم ما را دارد که با POV سرپایین او و سرعت حرکت دوربین.حس فرار از جایی را بما دهد ولی از یجا به بعد دوربین هم دیگر قادر به همراهی با شخصیت نیست.
فیلمساز مستقیما هدفش القای حرف هایش به مخاطب است با نگاه هایی که یواف به دوربین میکند و خود را برای ما معرفی میکند تا کلمه هایی که در سکانس های راه رفتن یواف در خیابان که موتیف فیلم است تکرار میکند که هیچکس جز ما نظاره گر تغییر او نیست.فیلمساز نگاهی آسیب شناسانه به تاثیرات بیرونی نظام اسرائیل برروی مردم و شهروندانش دارد بطوریکه حتی با خروج او از کشور بازهم او به عنوان یک بیگانه شناسونده میشود و با دزدیدن وسایلش.از اون استقبال میکنند.در اینجا نگاه دیگر فیلمساز به ساختار فیلم یعنی فرانسه را میبینیم که بشدت آشنایی زدایی میکند.بطوریکه اون زیست و آن فضا جاییکه نه یواف میتواند با آن کنار بیایید و نه هیچ غریبه دیگری.
لیپید با میزانسن های شعاری خود فرانسه را کشوری نشان میدهد که برای پول درآوردن در آن باید در فیلم پورن بازی کرد و برای غذا خوردن.از لابلای پاهای زنان و مردان مست رد شد.تا آخر تبدیل به یکی از آنها شویم.و حتی آن فصل هایی که با بستن یک مدیوم شات از افراد در ملیت های مختلف نشان میداد که چقدر آدما براحتی ملیت و هویت خود را زیرپا میگذارند و در کشوری زندگی میکنند که طبق مونولوگ های خانم مسئول.کشوری است پر از آزادی اما این با سکانس هایی که فیلمساز نشانمان میدهد بشدت پارادوکس دارد.پارادوکسی که بی معنا نیست و نشان از تبلیغ فرانسه از ظاهر کشورش است.
اما فیلمساز سوای این پیام های پنهانی. شخصیت اصلی خود و اطرافیان آنرا سوژه نشان میدهد که چقدر افکار تصنعی دارند که با خواندن سرود ملی اسرائیل در متروی فرانسه با مردم چشم تو چشم میکننداما هیچکس آنان را تحویل نمیگیرد.لیپید حتی گنده گویی داشت که در آن از سیستم اسرائیل در کشورهایی نظیر فرانسه و اعمال تروریستی پرده برمیداشت و حتی در سکانس های ابتدایی از ارزش های خودشان میگوید.
فیلمسازان حتی با نریشن ها جی کات ها و گاه یواف در قامت راوی قرار میدهد و سعی در حفظ فاصله مخاطب با فضای داستانی دارد اما اصل مهمتر آن است که ما با شخصیت نزدیک تر میشویم.و این نزدیکی به معنای طرد کردن شخصیت توسط خود مخاطب هست.لیپیدحتی با آوردن پدر شخصیت هم باز محرکی برای او قرار نداده زیرا ما شاهد انسانی هستیم که به مانند یک موش آزمایشی تربیت شده و پس از استحاله خود از یک موش آزمایشی به یک انسان آزادی خواه از کشور خودشم طرد میشه تا تاثیرات منفی اسرائیل بیشتر دیده شود.
فیلم در بعضی سکانس ها هیچ شناختی از رابطه ها نمیدهد و عنصر عشق هم برای یواف دست نیافتی میداند چون او یک اسرائیلی است! و آن زن و مردی که به یواف پناه دادند به جز آنکه نمادی از جامعه هنری فرانسه باشند هیچ پردازش شخصیتی دیگری ندارند.و سر آخر در پلان آخر یوافه از همه جا رانده شده با قیام خود علیه مانی فست های کشور بیگانه از آنجا هم طرد میشود و پلان آخر زمانی که میگوید (نمیدانی منو به چه کشوری برمیگردونی) سرنوشت شخصیت را ماندن در اصل خود می بیند و در حرکت آخر تقلای یک اسرائیلی پشت درهای بسته رو میبینیم.
پناهگاه فیلمی که حتی اسمشم پر از پارادوکس است و فیلمی است که قطعا ارزش چندان بالایی در اسلوب های سینمایی ندارد اما فیلمی است از جهات شناختی که از زیست مولفش میدهد ارزش بحث های طولانی را دارد.
