اخبار هنری : سینما مانند هنرهای دیگر است،اما کمی شاخص تر که زنان و مردان در عرصه آن فعالیت کرده و می کنند.در آغاز به علت وجود مردسالاری کامل در سینما،زنان جایگاه خاصی در آن نداشتند،اما کم کم به خاطر وجود بانوان قدرتمند و هنرمند این وضعیت کمی تغییر کرد،اما نگاه جنسیتی وجود داشت و هنوز نیز وجود دارد.اکنون هم بازیگران زن هالیوود و دیگر کشورهای صاحب سینما، به مردسالاری و تبعیض جنسیتی اعتراض دارند.
در سینمای ایران متاسفانه نگاه به بازیگران زن،یا بدون تغییر ماند و یا بسیار کم تغییر کرد که بیشتر آن پس از انقلاب اتفاق افتاد.اکثر فیلم هایی که پیش از انقلاب ساخته شده اند،زنان محور اثر نبودند و تنها به عنوان جنس مخالف حضور داشتند.بیشتر آنان یا بدن نمایی می کردند یا تحت تاثیر مردان قرار داشتند.هیچ گاه این نگاه تغییر نکرد که در این قضیه فقط تهیه کنندگان و کارگردانان مقصر نبودند،بلکه خود بازیگران نیز تقصیر داشتند که ترجیح می دادند در این گونه آثار بی دردسر بازی کنند.
متاسفانه پس از گذشت سال ها از وقوع انقلاب،هنوز بیشتر بازیگران زن ایران آن تفکر قدیم را دارند و هیچ گاه نخواستند و نمی خواهند این وضعیت تغییر کند.در حرف اعلام می کنند که می خواهند زنان نیز جایگاهی مانند مردان در سینما داشته باشند،اما در عمل اتفاق نمی افتد.
آذر شیوا بازیگر توانای سینمای پیش از انقلاب که در دهه 40 و اوایل دهه 50 فعالیت داشت،خیلی سعی کرد تا وضعیت را تغییر داده و نگاه جنسیتی به زنان را از سینمای ایران دور کند،اما نتوانست،زیرا نه سینمای ایران،نه تهیه کنندگان ونه کارگردانان چنین وضعیتی را نمی خواستند.آنان زنانی را می خواستند که یا به عنوان اقشار ضعیف جامعه حضور داشته باشند یا بدن نمایی کرده و صحنه های اروتیک به وجود آورند.
آذر شیوا می خواست به بازیگران زن،به عنوان یک هنرمند نگاه کرده و تصویرگر زنان قدرتمند جامعه باشند.دوست نداشت تا نگاه جنسی به زنان داشته باشند.خودش هرگز تن به بدن نمایی نداد.
وی بازیگر ناتوانی نبود،هم از چهره و فیزیک مناسبی برخوردار بود و هم از بازیگران زن همنسل خود تواناتر بود.حیای ذاتی این بازیگر و نوع بازی اش تماشاگران را وادار می کرد تا با او همذات پنداری کرده و برایش احترام قائل شوند.
آذر شیوا فقط خود را نمی دید،او به خاطر حیثیت تمام زنان بازیگر بیرق اعتراض در دست گرفت،اما با کمال تاسف بازیگران زن با او همدلی و همراهی نکرده و به کار همیشگی خود ادامه دادند.اگر در آن زمان از آذر شیوا و افکارش حمایت کرده و همه یکدل می شدند،جایگاه بازیگران زن در ایران،مطمئنا بسیار رفیع تر می شد.
برخی از کارگردانان نوظهور که خود را سینماگران پیشرو می دانستند، نگاه شان با تهیه کنندگان و کارگردانان سنتی سینمای ایران یکی بود و قائل به تبعیض جنسیتی بودند.در ظاهر با سینمای کاباره ای و به قول خودشان آبگوشتی مخالف بودند،اما در باطن دل به همان سینما داشتند!امروز نیز همچنان همان افکار را دارند،با اینکه بیش از 40 سال از آن زمان گذشته است.
آذر شیوا می توانست از موقعیت خود استفاده کرده و به روال سابق و دیگر بازیگران زن به کار خود ادامه داده و موفق تر از همه باشد و بیشتر از بقیه دستمزد بگیرد،اما تمام مادیات را زیر پا گذاشت و خودخواسته خویش را بازنشسته کرد تا در چنین محیطی فعال نباشد.
متاسفانه در حال حاضر سینمای ایران رو به قهقرا رفته و برخی از بازیگران زن،نقش اسلاف خود را بازی می کنند،منتها بدون کاباره و بدن نمایی های آنچنانی،اما با همان رفتار و کردار.
امروز در ایران کارگردانان بانوی بسیاری کارگردانی می کنند،اما آنان نیز نتوانستند وضعیت را تغییر دهند.
کاش بازیگران زن پیش از انقلاب تهیه کنندگان و کارگردانان را وادار می کردند تا فیلم هایی بسازند که بازیگران زن در آنها بتوانند توانایی های خود را نشان داده و هنرنمایی کنند،متاسفانه این موقعیت بسیار کم پیش آمد،حتی پس از انقلاب.
آذر شیوا،بازیگر روشنفکری بود که نگاه رو به جلو داشت و آینده نگر بود.او می دانست تا زمانی که زنان نگاه جنسیتی را از روی خود برندارند،همچنان ضعیف خواهند بود و مردان همواره نگاهی از بالا به آنان خواهند داشت.
آذر شیوا که باید به وی لقب سلطان بانوی سینمای ایران را داد،اکنون 80 ساله است و طبق شنیده ها در فرانسه زندگی می کند.هرچند سینمای ایران به او جفا کرد و همواره سعی داشت نام او را حذف کند،اما سینما دوستان قدیمی هنوز بازی های وی را به یاد آورده و در خاطر خویش حفظ کرده اند.
متاسفانه پس از انقلاب نیز کسی از مدیران سینمایی ، سینماگران و منتقدان سراغی از آذر شیوا نگرفتند و تلاشی برای نشر افکارش انجام ندادند که ظلمی آشکار بوده و هست.
بازیگران زن اگر می خواهند در سینمای ایران جایگاه مناسبی داشته باشند،بهترین کار برای آنان ادامه راه آذر شیواست.
سیدرضا اورنگ
