اخبار هنری:
فیلم اُردِت («کلمه»)، ساختۀ کارل تئودور درایر، (1955) بر مدار مردی به نام یوهانس می‌گردد. در بیشتر دقایق فیلم، چنان می‌نماید که یوهانس مشاعرش را از دست داده است و خود را عیسی مسیح می‌انگارد. در گفتگویی که احتمالا تا جایی که مختصات این فیلم روا می‌دارد به شوخی پهلو می‌زند، کشیش از یکی از دو برادرِ یوهانس دربارۀ علت جنون وی می‌پرسد:
کشیش: علتش چه بود ــ عشق؟
میکِل: نه، نه، سورن کیرکگور بود.
کشیش در فیلم درایر مظهر مسیحیت رسمی و نهادین است. و سرانجام معلوم می‌شود او اتحاد شبهه برانگیزی با پزشک داستان دارد که معتقد به جدایی دین از امور دنیا است. هم‌نام‌های یوهانس یکی یوحنای انجیل نگار است و وقتی عنوان فیلم را در نظر می‌آوریم متوجه می شویم نام او بی تردید تلمیحی به آیۀ اول انجیل یوحنا دارد: «در ابتدا کلمه بود..، و کلمه جسم گشت». در این نام پژواکی هم از «یوهانسی» به گوش می‌آید که کیرکگور تالیف مشهورترین کتابش، یعنی «ترس و لرز» را به او نسبت داد. نام کامل این نویسندۀ خیالی ــ یوهانس دِ سیلِنتیو یعنی یوحنای خاموش ــ خود حاکی از رابطه ای مسئله دار با کلمات خود کیرکگور است و این قضیه قطعا در مورد یوهانس فیلم «اُردِت» هم صادق است. فیلم درایر که اقتباسی است از نمایشنامه‌ای به قلم کای مونک (نمایشنامه نویس و کشیشِ لوتریِ دانمارکی [1898—1944]) به هر تقدیر فیلمی است که کیرکگور به وضوح تمام در پسزمینۀ آن حضور دارد.
The Fullness of Time: Kierkegaardian Themes in Dreyer’s Ordet
Daniel Watts
School of Philosophy and Art History, University of Essex, Colchester CO4 3SQ, UK
ــــ ترجمه صالح نجفی
