اخبار هنری: نقد فیلم های سینمایی در تمام دنیا بین علاقه مندان هنرهفتم طرفداران بیشماری دارد.آنان با خواندن نقدهای فنی و منصفانه تصمیم می گیرند به دیدن فیلمی بروند یا نروند.
منتقدان بزرگی در دنیا پا به عرصه حیات نهاده اند که با نقدهای سازنده خود توانسته و می توانند تحولی در سینمای کشورشان به وجود آورده و با عث کیفیت بهتر فیلم ها شوند.
در کشور ما نیز در گذشته ای نه چندان دور منتقدانی وجود داشتند که با نقدهای بی طرفانه و فنی خود،هم به فیلمسازان کمک کردند و هم علاقه مندانی را جذب سینما کردند.
امروز وضعیت نقدنویسی در ایران اصلا خوب نیست و به ندرت می توان نقدی منصفانه و فنی را خواند و از آن درس گرفت و لذت برد.هر کس ساز خود را می زند و خر خویش را می راند.
کسانی خود را منتقد می خوانند که حتی با الفبای این فن نیز آشنا نیستند.فکر می کنند با خواندن چند کتاب و یاد گرفتن چند اصطلاح خارجی منتقد شده اند!نوشتن نقد تجربه می خواهد و توانایی تحلیل فیلم که با دیدن فیلم های خوب دنیا روی پرده حاصل می شود . بعضی از منتقدان خودخوانده امروز ،حتی یک اثر خوب خارجی را نیز روی پرده عریض سینما به تماشا ننشسته اند که بخواهند فیلم شناس شوند!
منتقدان خودخوانده که در طول سال،حتی یک نقد فیلم یا مقاله ای سینمایی ننوشته اند،یکباره در ایام جشنواره فیلم فجر از پستوها بیرون آمده و به خیال خودشان دست به قلم می شوند!
همان طور که می دانید،نقد فنی اصولی دارد و فروعی که آنها را باید دانست و به کار گرفت.اصل همه چیز در نقد انصاف است،نقدی که منصفانه نباشد،منتقدش هم منصف نیست.
افرادی که جبهه گیری های سیاسی داشته ،در خدمت کسی یا ارگانی هستند و چشم شان به دست این و آن است،هرگز نتوانسته و نمی توانند منتقد منصفی باشند.شخصی که از کسی خط یا پول بگیرد نمی تواند نقد درست و منصفانه ای بنویسد.اغلب نقدهایی که امروز مشاهده می شود حاصل دست چنین افرادی است،برای همین مورد پذیرش عام و خاص قرار نمی گیرند.
در دنیا دیده نشده که چند منتقد درباره فیلمی نقد فنی و منصفانه بنویسند،اما فاصله این نقدها با یکدیگر به اندازه صفر تاصد باشد!شدنی نیست.مطمئنا نظرهای شخصی درباره یک فیلم متفاوت است و می تواند دارای چنین فاصله ای باشد،اما نقد فنی هرگز.
اوضاع نقدنویسی در ایران بسیار عجیب و غریب شده،مدام نقدهایی درباره فیلم ها نوشته می شود که فاصله صفر تا صدی با هم دارند.برای درک این موضوع کافی است نقدهایی که در زمان برپایی جشنواره فیلم فجر،نوشته یا گفته می شود را بخوانید و بشنوید.
یک فیلم نمایش داده می شود،عده ای از منتقدان آن را روی سر گرفته و حلوا حلوا می کنند،گروه دیگربا تریلی هجده چرخ از روی آن رد می شوند!مگر می شود فیلمی این همه تاثیر متفاوت داشته باشد؟!درباره یک فیلم،اگر کسی بگوید خیلی بد بود و فرد دیگری بگوید خیلی خوب بود،قابل قبول است،زیرا نظر شخصی خود را گفته اند، اما در نقد فنی محال است چنین اتفاقی بیفتد.
امروز اگر بین نقدهای نوشته و گفته شده در ایران چنین اختلافی دیده می شود،به خاطر آن است که با منظور نوشته شده اند و پای منافع مالی و سیاسی در میان است.غیر از این محال است.عجیب است که اغلب این منتقدان خودخوانده،در نقدهای شان بسیار کم به مسائل فنی اشاره می کنند،آن هم به صورت کلی گویی.مثلا می گویند فیلم یا بازی درجه یکی بود یا بازی ها بسیار افتضاح بود و …اصلا معیاری نیز برای ادعاهای شان نمی آورند که چرا بازی ها خوب بودند یا بد؟چرا فیلم افتضاح بود یا درجه یک؟
متاسفانه برخی نیز برای نوشتن نقد کنترات می بندد،یعنی از کسی یا جایی پول می گیرند که در طول سال یا ایام جشنواره بر له یا علیه فیلمی یا فیلمسازی بنویسند! مثلا در زمان جشنواره، فرد خاصی همرا با چند نفر دیگر که با او همکاری می کنند، درباره فیلم فیلمسازی خاص،نقدهای مثبتی می نویسند،اصلا هم ربطی به محمد امامی ندارد!
با اوضاعی که امروز نقد نویسی در ایران پیدا کرده،آدمی شک می کند که اصلا در کشور ما هنر و فن نقد فیلم نویسی وجود داشته یا چیز دیگری بوده و هست که نام آن را نقدنویسی نهاده ایم؟!
منتقدان خودخوانده، امروز شمشیر به دست مقابل هم جبهه گرفته و مدام به یکدیگر زخم می زنند.
این نوع نقدنویسی،نه تنها هیچ کمکی به سینمای ایران نکرده و نمی کند،بلکه به آن آسیب زده و دشمنی ها را نیز بیش از پیش می کند.
حمید تورانپور
